Аўтар спачатку паведамляе тыя звесткі, якія былі прадгісторыяй смерці Генрыха і каранацыі яго жонкі Марыі Медзічы. Аўтар піша пра планы караля весці вайсковыя дзеянні ў Нямеччыне. «Калі кароль вырашыў пачаць вайну, то найперш пажадаў каралеву сваю каранаваць і ў горад Парыж уезд ёй аздобіць». Базыль Юдыцкі апавядае пра нечуваную пыху, раскошу, якія спадарожнічалі каранацыі:
– Францыя такога ніколі не бачыла! З’ехаліся ў горад князі, сенатары, ураднікі каралеўскія і іншыя паны, якія на каранацыі прысутнічаць павінны.
Большую частку апавядання займае пералік французскіх дваран, святароў. Надзвычай падрабязна падаецца апісанне абраду каранацыі ў Сэн-Дэні, акцэнт робіцца на рэлігійнасці каралевы, якая, «раскрыжаваўшы рукі ляжала перад амбонам і малілася. Потым яе з падлогі ўзнялі. Кардынал, узяўшы Св. Памазанне і прамаўляючы малітву, памазаў галаву (якую перад гэтым адкрылі), грудзі каралевы і пярсцёнак на палец яе ўздзеў».
Аднак усё ж большую ўвагу аўтар надае не каранацыі Медзічы, а забойству караля Генрыха. Нават простая канстатацыя смерці манарха выклікае навальніцу эмоцый і пераўтвараецца ў сапраўдны плач.
Уласна сам момант забойства Генрыха падаецца надзвычай падрабязна: указваецца месца здарэння, пералічваюцца спадарожнікі манарха. Забойца караля Франсуа Равальяк падаецца як чалавек апантаны д’яблам.
– У вузкім завулку чалавек, дух якога падпарадкаваў сабе д’ябал, з нажом раптоўна накінуўся на караля, два разы яго ўдарыў, прабіўшы грудзі з левага боку.
Юдыцкі імкнецца не толькі канстатаваць факт гібелі караля, але і праводзіць расследаванне. Перадусім яго здзіўляе тое, што гвардыя не перашкодзіла забойцы. Выклікае сумненне таксама жаданне Марыі Медзічы даведацца пра тое, хто Равальяка намовіў на забойства караля. «Сядзіць столькі часу ў турме, аднак выпытаць у яго нічога не ўдаецца», – піша невядомы cучаснік тых падзей.
І гэта пры тым, што злачынца – просты француз з Ангулема, які мае жонку і дзетак. Цікавы каментарый да гэтых падзей падае Юдыцкі: «Трэба думаць, што Францыя пераўтварылася ў дзікую пушчу, бо настолькі страшныя пачвары ў ёй нараджаюцца, што забіваюць манархаў, памазаннікаў Божых».
Другая частка «навін» пачынаецца з «Плачу Францыі з прычыны смерці Генрыха чацвёртага, караля французскага і наварскага». Гэта выдатны прыклад эпітафіі. Перадусім аўтар стварае вобраз магутнага манарха, непераможнага рыцара, асвечанага і справядлівага палітыка. Смерць Генрыха падаецца як трагедыя для ўсіх хрысціян. «Толькі ўзяўшы пяро ў рукі, каб усе тыя ўрачыстасці ў Францыі (уезд каралевы) апісаць, мушу змяніць тон, каб нараканні Францыі і скруху непераказальную французаў перадаць. Кароль, светлага ўспаміну бацька ваш, пакінуў па сабе настолькі вялікую славу, што маё сціплае пяро не ў стане пра яе распавесці. Трэба мець талент, здольны ўзняць з труны Ахілеса, каб апісаць яго перамогі і яго адвагу».
Таксама ў другой частцы «навін» размешчанае апісанне пакарання Франсуа Равальяка (яго аўтар называе зласлівым вырадкам і пахолкам д’ябла). Гэтаму моманту прысвечаны цэлы раздзел.
– Пакараны злачынца 27 мая, року 1610-га наступным спосабам. Пазногці яму з усіх пальцаў спачатку пазрывалі. Потым у калодку ўзялі яго руку правую, у якой быў нож, і свечкамі яе спалілі. Рамянямі скуру з яго здзіралі і порахам раны пасыпалі, а таксама волавам расплаўленым палівалі. Потым яго коньмі чатырма разарвалі на часткі, якія потым спалілі. А попелам набілі гармату і, стрэліўшы, па ветры развеялі. Нарэшце бацьку яго, матку, братоў, жонку, дзяцей, кроўных з дамоў іх і дзяржавы французскай выгналі.
