Гэта своеасаблівы парадокс, які, перакананы, зацікавіў бы Святога Аўрэлія Аўгусціна. Памятаеце, гэта ен дэклараваў ў трактаце De Civitate Dei (Град Божы на Зямлі) тое, што на шляху да Бога хрысціянін непазбежна будзе пазбаўляцца ад дробных недахопаў – п’янства, бабздураў, сквапнасці і г.д.
Гісторыя паказала тое, што ўсе гэта няпраўда. «Рыцары Божыя» – удзельнікі пахаду на Маскву 1611 года – пілі так, што на гэтую самую вайну і не паспелі. Есць успаміны шляхціца Маскевіча, які запрасіў свайго таварыша на вячэру. Вырашылі яна памерыцца сіламі, але шаблі паленаваліся выкарыстаць, і звярнуліся да аквавітаўкі, пякучай, 70-градуснай гарэлкі. Пілі, балявалі, і раптам таварыш Маскевіча памер – гэтакія былі д.вубоі ў пачатку XVII стагоддзя.
Таму не дзіва, што кожны засценак варыў уласную аквавітаўку. Той – пякучую, той – гаючую, а той – для мілых жанчынак. Дарэчы, знакамітая Уршуля Радзівіл – паэтка і жонка Радзівіла Рыбанькі – уласнаручна варыла смачную гарэлку. Вось рэцэпты ад гэтай адукаванай і прыязнай ва ўсіх адносінах жанчыны. Гэта, паміж іншым, яна папракала свайго мужа – Міхала Рыбаньку – у тым, што з палявання ен звычайна вяртаўся ў зузю п’яны.
ЗАПРАЎКА ГАРЭЛАК
Прапорцыі запраўкі кожнай гарэлкі ёсць і дадатковыя – для паляпшэння смаку, неабходна браць іх толькі вызначаную колькасць. Больш сыплюць, каб змяніць сорт гарэлкі, а менш, каб палепшыць смак і пах лікёру. Запраўляючы гарэлкі і лікёры водарным алеем, неабходна спачатку развесці яго ў невялікай колькасці спірту ў біклажцы, моцна пабоўтаць, а потым ужо ўліць у гарэлку.
Калі ж так не зрабіць, дык алей будзе плаваць на паверхні і ніколі добра не перамяшаецца з гарэлкай. Можна таксама ўліць яго ў густы ахалоджаны сіроп, добра размяшаць, а пасля дабавіць у спірт і дыстыляваць праз суконны мяшэчак, дзе частка алею застанецца, і гаму пах гарэлкі атрымаецца слабейшы, але больш прыемны і менш будзе адчувацца алей. Аднак шмат людзей не пераносяць араматызаваных алеяў, таму непараўнальна лепш пераганяць гарэлку з вострымі прыправамі.
Запраўляючы яе апельсінавымі ці лімоннымі лупінамі, скарыстоўваць неабходна толькі жоўтую абалонку пладоў і адразу свежую альбо трохі падсушаную класці ў спірт. Хто не мае такога запасу, няхай купіць сухія лупіны, замочыць іх на паўгадзіны ці трохі больш у халоднай вадзе, затым дастане і ў кучцы на блюдзе пакіне гадзін на дванаццаць. Размоклыя, яны стануць свежыя і лёгка будзе зрэзаць вонкавую скурку. Ніжняя белая мякаць не толькі пазбаўлена ўсялякага смаку і паху, але і насупраць, кіслатой і тухласцю каламуціць гарэлку. Галкі з апельсінавых лупін, гваздзіку і карыцу належыць некалькі разоў прапаласкаць у вадзе і нават прамыць, потым трохі падсушыць перад ужываннем. Мыць абавязкова таму, што пыл з лупін і прыпраў можа забрудзіць гарэлку.
Аб падфарбоўванні гарэлак
Колер іх часткова атрымліваецца натуральна, ад ягад. У асноўным жа гарэлкі фарбуюць. Ружовая. Бяруць па лоту карміну, паташу, віннага каменю і галыну, таўкуць кожнае паасобку і ўсыпаюць у паўкварту вады, якая закіпела ў даволі вялікай каструлі1. Працадзіўшы праз сурвэтку, вадкасць разліваюць у бутэлькі, дадаўшы трохі цукру, калі робяць гарэлку для доўгага захоўвання, і ставяць у халоднае месца, не закаркоўваючы, а толькі завязаўшы палатном.
Такой фарбай запраўляюдь усе чырвоныя гарэлкі, больш цёмныя ці больш светлыя, як пажадаюць. Фіялетавая. Развесці ў вадзе паташ, дадаць кармін і паспрабаваць на паперы, ці падабаецца колер. Потым заправіць гарэлку. Блакітная. Яе атрымоўваюць з алею крываўніка. Некаторыя запраўляюць гарэлку, разводзячы ў вадзебярлінскі лазурак, але гэта не вельмі добра для здароўя і не так прыгожа.
Цёмная. Цукар усыпаюць у каструльку і льюць вады столькі, каб ён растаў. Гатуюць на вугалях сіроп, пакуль не зарумяніцца ці не падгарыць. Затым разводзяць яго ў цёплай вадзе і дадаюць у гарэлку. Лімонная. Выварваюць крокус, гэта значыць шафран, з вінным каменем у вадзе, потым сцэджваюць і зноў ставяць на агонь, але ўжо дабаўляюць цукар. Зялёная.
Змешваюць жоўты шафран з блакітным ці індыга з шафранам. Альбо настойваюць спірт на свежых апельсінавых лістах і зліваюць, пакуль ён не набудзе зялёны колер і пах. Льга і другі раз заліць гэтым жа спіртам свежыя лісты.
Міндалеўка
На тры гарцы спірту, двойчы перагнанага, бяруць гарнец мяккай вады, паўтара фунта горкага міндалю – старога, прагорклага, ачышчанага і патоўчанага, два лоты карыцы, адзін лот гваздзікі. Усё дыстылююць у перагонным кубе, потым дадаюць на кожны гарнец міндальнага спірту па паўгарца вады і паўтара ці два фунты цукру і запраўляюць гарэлку.
Карычнік
Запраўляюць гарэлку карычным алеем ці заліваюць дванаццаць лотаў карыцы, старанна прамытай, высушанай і патоўчанай, квартай вады і гарцам спірту, даюць добра настояцца ў цяпле, а потым перагаяюць.
